การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบของภาวะผู้นำดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ 2) ศึกษาความต้องการจำเป็นในการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ 3) สร้างและพัฒนารูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ และ 4) หาประสิทธิผลของรูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ เป็นการวิจัยและพัฒนาโดยดำเนินการวิจัยเป็น 4 ระยะ รวมทั้งหมด 8 ขั้นตอน คือ ระยะที่ 1 ศึกษาองค์ประกอบ ประกอบด้วย ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ขั้นตอนที่ 2 ศึกษาองค์ประกอบของรูปแบบ ขั้นตอนที่ 3 การยืนยันองค์ประกอบภาวะผู้นำดิจิทัลของครู ระยะที่ 2 ศึกษาความต้องการจำเป็นในการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลของครู ประกอบด้วย ขั้นตอนที่ 4 ศึกษาเชิงสำรวจ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในวิจัยเชิงสำรวจครั้งนี้ ประกอบด้วย ครูในโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปีการศึกษา 2565 โรงเรียน 42 โรงเรียน ครูจำนวน 366 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามเพื่อการวิจัย เรื่อง ภาวะผู้นำดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ แบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ โดยมีค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบัค 0.992 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าความต้องการจำเป็น และขั้นตอนที่ 5 การประเมินความต้องการจำเป็น ระยะที่ 3 จัดทำรูปแบบการ ประกอบด้วย ขั้นตอนที่ 6 ร่างรูปแบบ และขั้นตอนที่ 7 พัฒนารูปแบบ ระยะที่ 4 ทดลองใช้รูปแบบ ประกอบด้วย ขั้นตอนที่ 8 ดำเนินการทดลองใช้รูปแบบ กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการทดลองใช้รูปแบบ ประกอบด้วยครูในโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปีการศึกษา 2565 จำนวน 30 คน มีการเก็บข้อมูล 3 ระยะ ได้แก่ ระยะก่อนใช้รูปแบบ ระยะใช้รูปแบบ ระยะติดตามผล และขั้นตอนที่ 9 สรุปผลการทดลองใช้รูปแบบ
ผลการวิจัยพบว่า
1. องค์ประกอบภาวะผู้นำดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ มี 6 องค์ประกอบ 89 ตัวบ่งชี้ ได้แก่ 1) การมีวิสัยทัศน์ดิจิทัล มี 14 ตัวบ่งชี้ 2) การมีความรู้และการใช้ทักษะดิจิทัล มี 18 ตัวบ่งชี้ 3) การสื่อสารและแลกเปลี่ยนความรู้ในโลกดิจิทัล มี 13 ตัวบ่งชี้ 4) การบูรณาการทักษะดิจิทัล มี 15 ตัวบ่งชี้ 5) การสร้างสรรค์นวัตกรรมดิจิทัล มี 12 ตัวบ่งชี้ และ 6) คุณธรรม จริยธรรมในโลกดิจิทัล มี 17 ตัวบ่งชี้
2. ความต้องการจำเป็นในการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ เรียงลำดับตามความต้องการจำเป็น ดังนี้ 1) การมีวิสัยทัศน์ดิจิทัล 2) การสร้างสรรค์นวัตกรรมดิจิทัล 3) คุณธรรม จริยธรรมในโลกดิจิทัล 4) การมีความรู้และการใช้ทักษะดิจิทัล 5) การบูรณาการทักษะดิจิทัล และ 6) การสื่อสารและแลกเปลี่ยนความรู้ในโลกดิจิทัล
3. รูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ มีองค์ประกอบของรูปแบบ ประกอบด้วย 1) หลักการ 2) วัตถุประสงค์ 3) เนื้อหา 4) กระบวนการรูปแบบ 5) สื่อและแหล่งเรียนรู้ และ 6) การวัดและประเมินผล
4. ประสิทธิผลของรูปแบบการพัฒนาภาวะผู้นำดิจิทัลของครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พบว่า ครูโรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษมีความรู้ความเข้าใจหลังเข้าร่วมการพัฒนาเพิ่มขึ้น เมื่อเปรียบเทียบคะแนนก่อนการอบรมและพัฒนากับหลังการอบรมและพัฒนา โดยมีค่าดัชนีประสิทธิผลร้อยละ 90.40 และค่าเฉลี่ยผลการประเมินภาวะผู้นำดิจิทัลของครู หลังการพัฒนาเพิ่มขึ้น 1.02 มีร้อยละความก้าวหน้า 68.92 รวมทั้งผลจากการสัมภาษณ์พบว่าครูสามารถนำความรู้และทักษะดิจิทัลที่ได้ มาประยุกต์ใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน และต้องการให้มีการต่อยอดและขยายผลอย่างต่อเนื่อง
The purposes of this research were to 1) examine the components of teachers’ digital leadership in extra-large primary schools, 2) investigate the need for developing teachers’ digital leadership in extra-large primary schools, 3) to construct and develop a model for developing teachers’ digital leadership in extra-large primary schools, and 4) validate the effectiveness of the developed model. This research employed Research and Development (R&D) comprising four phases with nine steps: Phase I-Component Investigation, comprising: Step 1: Examine relevant documents and research studies, Step 2: Investigate the model components, and Step 3: Confirm teachers’ digital leadership components. Phase II-Need Examination for Teachers’ Digital Leadership Development, comprising: Step 4: Conduct a survey study with 366 teachers from 42 extra-large primary schools under the Office of Basic Education Commission (OBEC) in the Northeast region in the academic year 2022. The research instrument was a set of 5-point rating questionnaires examining teachers’ digital leadership, gaining Cronbach’s Alpha coefficient of 0.992. Statistics for data collection were frequency, percentage, mean, standard deviation, and priority needs index (PNI). Step 5: Conduct a needs assessment. Phase III Model Development, comprising Step 6: Draft a model, Step 7: Develop a model. Phase IV Model Implementation, comprising Step 8: Implement the developed model. The target group consisted of 30 teachers from extra-large primary schools under the OBEC in the Northeast region in the academic year 2022. Data were collected in three phases: Pre-model implementation, model implementation, and follow-up phase. Step 9: Summarize the effects after the model implementation. The findings were as follows:
1. The teachers’ digital leadership components in extra-large primary schools involved six components with 89 indicators: 1) Digital vision (14 indicators), 2) Digital knowledge and skills application (18 indicators), 3) Communication and global knowledge exchange (13 indicators), 4) Integration of digital skills (15 indicators), 5) Digital innovation creation (12 indicators), and 6) Morality and ethics in the digital world (17 indicators).
2. The need assessment for developing teachers’ digital leadership in extra-large primary schools was sorted on priority rankings as follows: 1) Digital vision, 2) Digital innovation creation, 3) Morality and ethics in the digital world, 4) Digital knowledge and skills application, 5) Integration of digital skills, and 6) Communication and global knowledge exchange.
3. The model for developing teachers’ digital leadership in extra-large primary schools included six components: 1) principles, 2) objectives, 3) contents, 4) model processes, 5) media and learning resources, and 6) measurement and evaluation.
4. The effectiveness of the digital leadership model of teachers in extra-large primary schools under the OBEC in the Northeast region, demonstrated improvements in teachers’ knowledge and understanding after the model implementation. When comparing scores before and after the model implementation, the effectiveness Index achieved 90.40 percent. The average score reflecting teachers’ digital leadership increased to 1.02, with a percentage progress of 68.92 percent. Moreover, interviews conducted indicated that teachers integrated their acquired digital knowledge and skills into their teaching and learning activities, demonstrating their willingness to enhance and expand their digital competencies through ongoing practices.
